Landschapsbeheer Drenthe organiseert in opdracht van het Steunpunt Erfgoed Drenthe in de periode maart – april een cursus over Joodse begraafplaatsen.

De provincie telt in totaal 21 Joodse begraafplaatsen; in iedere gemeente is er minimaal één te vinden. Vaak hebben de begraafplaatsen een specifieke indeling en oriëntatie, maar over de ontwikkeling en ontstaansgeschiedenis is weinig bekend. Landschapsbeheer Drenthe is daarom op korte termijn op zoek naar vrijwilligers die graag meer willen weten over de ontstaansgeschiedenis van Joodse begraafplaatsen en onderzoek hiernaar willen doen.

Waardevolle cultuurhistorie
Vrijwilligers worden opgeleid om cultuurhistorisch onderzoek uit te voeren om zodoende meer te weten te komen over de ontwikkeling en ontstaansgeschiedenis van Joodse begraafplaatsen. Door onderzoek te doen naar de (gehele) begraafplaats, in combinatie met archiefonderzoek, kan hier meer inzicht in worden verschaft. De reeds verschenen handreiking Joodse begraafplaatsen in Drenthe, een handreiking voor integraal beheer van Steunpunt Erfgoed Drenthe, is hierbij de leidraad. De verkregen cultuurhistorische informatie dient als input voor het onderhoud en beheer van de begraafplaatsen. Er wordt gekeken naar de ouderdom van de graven, de aanwezige of verdwenen beplanting, de padenstructuur en de aanwezige bouwwerken. Cursisten worden opgeleid om zelfstandig of in kleine groepjes cultuurhistorisch onderzoek te doen.

Een van de thema’s die tijdens de cursus aan de orde komt is beheer. Joodse begraafplaatsen zijn sober en ingetogen. Ze zijn beperkt toegankelijk en in het beheer is terughoudendheid belangrijk. Herstel en beheer wordt daarom beperkt uitgevoerd en alleen daar waar het écht nodig is. Zo kan ongewenste opslag en klimop worden verwijderd op het moment dat de grafsteen niet meer zichtbaar of leesbaar is en worden grafstenen rechtgezet wanneer ze dreigen om te vallen.

Praktische info
De cursus bestaat uit twee avonden (17 en 24 maart) en twee ochtenden (31 maart en 4 april). Tijdens de eerste cursusavond, op donderdag 17 maart, leren deelnemers meer over de opbouw van een Joodse begraafplaats en vertelt Marieke van der Heide hoe het cultuurhistorische onderzoek is uitgevoerd. Daarnaast vertelt Anja Verbers, senior projectleider van Landschapsbeheer Drenthe, hoe je zorgvuldig een Joodse begraafplaatsen beheert. De tweede cursusavond, op donderdag 24 maart, vertelt de heer E. Huisman van het NIK, Nederlands Israëlitisch Kerkgenootschap, wat het NIK is en wat zij doen. Ook vertelt hij over het landelijke project Erfgoed Telt. Tijdens de derde bijeenkomst bezoeken de cursisten een Joodse begraafplaats. Deze excursie staat gepland op donderdagochtend 31 maart. Cursisten kunnen dan hun opgedane kennis toetsen in de praktijk. De tweede cursusochtend (en tevens laatste cursusdag), vindt plaats op maandagochtend 4 april. In het Drents Archief leren de deelnemers (zelfstandig) archiefonderzoek uit te voeren en worden zij wegwijs gemaakt in de verschillende systemen.

Opgave
Wilt u meer weten over de ontstaansgeschiedenis van Joodse begraafplaatsen? En wilt u bijdragen aan het cultuurhistorisch onderzoek? Geef u dan op via het aanmeldformulier op de website van Landschapsbeheer Drenthe www.lbdrenthe.nl. Het aanmeldformulier vindt u in de agenda. Deelname aan de cursus is gratis. Voor de cursus geldt een maximaal aantal deelnemers van 20 personen.

De cursus Joodse begraafplaatsen wordt mogelijk gemaakt dankzij de financiële bijdragen van de provincie Drenthe, afdeling cultuur. Foto: Anja Verbers